Gaio Sallustio Crispo: differenze tra le versioni

Contenuto cancellato Contenuto aggiunto
+fonte, sistemazioni varie
Tolte osservazioni: vedi discussione
Riga 47:
 
===Ritratto di Catilina===
Uno dei passi più celebri del ''De Catilinae''. Qui Sallustio illustra tutte le doti (e soprattutto i vizi) del nobile Catilina, illustrando anche le cause della sua natura malsana e corotta.
 
{|cellspacing=20 px
|''<small>'''''1.'''''</small> L. Catilina, nobili genere natus, fuit magna vi et animi et corporis, sed ingenio malo pravoque. <small>'''''2.'''''</small> Huic ab adulescentia bella intestina, caedes, rapinae, discordia civilis grata fuere, ibique iuventutem suam exercuit. <small>'''''3.'''''</small> Corpus patiens inediae, algoris, vigiliae supra quam cuiquam credibile est; <small>'''''4.'''''</small> animus audax, subdolus, varius, cuius rei lubet simulator ac dissimulator, alieni adpetens, sui profusus, ardens in cupiditatibus. <small>'''''5.'''''</small> Satis eloquentiae, sapientiae parum vastus animus immoderata, incredibilia, nimis alta semper cupiebat. <small>'''''6.'''''</small> Hunc post dominationem L. Sullae lubido maxuma invaserat rei publicae capiundae, neque id quibus modis adsequeretur, dum sibi regnum pararet, quicquam pensi habebat. <small>'''''7.'''''</small> Agitabatur magis magisque in dies animus ferox inopia rei familiaris et conscientia scelerum, quae utraque iis artibus auxerat quas supra memoravi. <small>'''''8.'''''</small> Incitabant praeterea corrupti civitatis mores, quos pessuma ac divorsa inter se mala, luxuria atque avaritia, vexabant.''
Line 61 ⟶ 59:
 
===Cesare e Catone a confronto===
Il brano proposto è un confronto per antitesi fra i due personaggi. Il modello adoperato da Sallustio è quello della storiografia ellenistica, che coltivava il gusto per il ritratto e per il confronto; ma non è da escludere una reminescenza degli ''elogia'' funebri.
La struttura è quindi antitetica e simmetrica, tuttavia, senza una eccessiva corrispondenza fra i ''cola''. Il periodo è asciutto e nervoso, reso tramite l'adozione di un ritmo ternario.
Sono da notare i numerosi arcaismi e l'uso dell'infinito storico.
{|cellspacing=20 px
|''<small>'''''1.'''''</small> Igitur eis genus, aetas, eloquentia, prope aequalia fuere; magnitudo animi par, item gloria, sed alia alii. <small>'''''2.'''''</small> Caesar beneficiis ac munificentia magnus habebatur, integritate vitae Cato. Ille mansuetudine et misericordia clarus factus, huic severitas dignitatem addiderat. <small>'''''3.'''''</small> Caesar dando, sublevando ignoscendo, Cato nihil largiundo gloriam adeptus est. In altero miseris perfugium erat, in altero malis pernicies. Illius facilitas, huius costantia laudabatur. <small>'''''4.'''''</small> Postremo Caesar in animum induxerat laborare, vigilare, negotiis amicorum intentus sua neglegere, nihil denegare quod dono dignum esset; sibi magnum imperium, exercitum, bellum novum exoptabat ubi virtus enitescere posset. <small>'''''5.'''''</small> At Catoni studium modestiae, decoris, sed maxume severitatis erat. <small>'''''6.'''''</small> Non divitiis cum divite neque factione cum factioso, sed cum strenuo virtute, cum modesto pudore, cum innocente abstinentia certabat. Esse quam videri bonus malebat; ita, quo minus petebat gloriam, eo magis illum assequebatur.